Tradycja Święta Eucharystii – 23.06.2011 Boże Ciało
Ilona Szymańska | 22 czerwca 2011
Wielkie święto Eucharystii w Kościele Katolickim celebrowane jest w pierwszy czwartek po pierwszej niedzieli (jedenastego dnia) po Zesłaniu Ducha Świętego – Zielonych Świątkach, między 21 maja a 23 czerwca.
W Europie obchodzone od XIII w., najpierw (od 1246 r.) w Belgii, w diecezji Liege; bezpośrednią przyczyną ustanowienia święta Bożego Ciała były objawienia, jakie otrzymała belgijska zakonnica, bł. Julianna (1193–1258), przeorysza klasztoru augustynek w Comillon; później legat papieski rozszerzył je na całą Germanię; w 1264 r. papież Urban IV specjalną bullą wprowadził Boże Ciało do kalendarza liturgicznego, obowiązującego w Kościele katolickim. Następcy Urbana IV wzbogacili obchody Bożego Ciała o oktawę i uroczyste błogosławieństwo. Z XV w. datują się procesje Bożego Ciała.
W Polsce obchody Bożego Ciała rozpoczęły się w 1320 r. w Krakowie i diecezji krakowskiej, wprowadzone tam przez biskupa Nankera; stopniowo wprowadzono je również w innych polskich diecezjach. Począwszy od XV w. w całej Polsce najważniejszym momentem obchodów Bożego Ciała są uroczyste procesje, które wychodzą z kościołów do czterech ołtarzy, przybranych zielenią (najczęściej gałęziami brzozowymi) oraz kwiatami, ustawionych na zewnątrz świątyń. Prowadzi je kapłan niosący konsekrowaną hostię w monstrancji – Boże Ciało. Przy każdym ołtarzu jest śpiewana bądź czytana Ewangelia i udziela się wiernym błogosławieństwa Przenajświętszym Sakramentem. Z barwnych, okazałych procesji od najdawniejszych czasów na całą Polskę słynął Kraków (kolebka polskich obchodów Bożego Ciała). Szli w nich duchowni: biskupi, księża, zakonnicy; do początku XVII w. (tzn. w czasach, kiedy Kraków był stolicą Polski) w największej procesji, idącej od Wawelu do Kościoła Mariackiego, uczestniczyli królowie polscy ze swym dworem, różne formacje wojska, bractwa kupieckie i cechowe z godłami i chorągwiami, profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego, studenci, religijne stowarzyszenia młodzieżowe, biało ubrane dziewczęta. Niegdyś procesje Bożego Ciała odbywały się przez całą oktawę. W Krakowie, Warszawie i innych dużych miastach wychodziły ze wszystkich największych kościołów, każdego dnia oktawy z innego, w kolejności odpowiadającej randze świątyni. Dotychczas w Warszawie, zgodnie z tradycją, procesję Bożego Ciała z Katedry Świętojańskiej na Plac Zamkowy i Traktem Królewskim prowadzi prymas Polski.
W całej Polsce w procesjach uczestniczą rzesze wiernych, a wśród nich wojskowi i strażacy w galowych mundurach i ich orkiestry, dziewczynki w bieli sypiące kwiaty, ministranci z dzwonkami, harcerze i in.; w niektórych miejscowościach (np. w Pruchniku nad Sanem) także przedstawiciele dawnych organizacji patriotycznych. W wielu regionach (np. na Mazowszu – w Łowiczu i wsiach podłowickich, na Kurpiach, w Rawskiem i Opoczyńskiem, na Pogórzu, Podhalu i w Krakowie) uczestnicy procesji, a zwłaszcza osoby noszące feretrony, chorągwie kościelne i wstęgi oraz mężczyźni zwyczajowo prowadzący i podtrzymujący księdza niosącego monstrancję i trzymający nad nim baldachim, występują w tradycyjnych, regionalnych, świątecznych strojach. Wszędzie wierni pomagają w urządzaniu i dekorowaniu ołtarzy, a różne organizacje (np. strażacy), grupy zawodowe (rolnicy, rybacy, górnicy i in.) wystawiają własne ołtarze. Okna, furtki i balkony domów, znajdujących się przy drodze lub ulicy, którą przechodzi procesja, dekoruje się kwiatami, wystawia w nich obrazy święte, insygnia religijne.
Z obchodami religijnymi Bożego Ciała wiązały się także momenty ludyczne, różnego rodzaju atrakcje, widowiska, zabawy, zawody. W XV– –XVIII w. w niektórych krajach katolickiej Europy, np. w Niemczech, Francji, a także w Polsce, obchodom Bożego Ciała i procesjom towarzyszyły różne inscenizacje o treści religijnej. Żywe obrazy, alegorie i przedstawienia o życiu Chrystusa i świętych Pańskich. W XVI w. urządzały je kolegia jezuickie w Pułtusku, Wilnie, Braniewie i Poznaniu. Z czasem przedstawienia te i różne inscenizacje, np. wydarzeń historycznych, takich jak najazd Tatarów czy odsiecz wiedeńska, przejęły uczestniczące w procesjach konfraternie i cechy, wprowadzając do nich elementy folkloru miejskiego, zabawy, głośną muzykę, zabawne kostiumy i maski. Ich występy na ulicach i placach miejskich wzbudzały wielki aplauz idących w procesji tłumów, tak że uznano, iż odwracają one uwagę od obrzędów religijnych. W końcu XVIII w. biskup krakowski, Olechowski, zakazał bractwom i cechom dziwacznych przebrań i hałaśliwej muzyki podczas procesji Bożego Ciała. Wkrótce zakazano ich także w innych diecezjach polskich.
Z obchodami Bożego Ciała i oktawy wiązały się liczne wierzenia, obrzędy i zwyczaje ludowe oraz praktyki magiczne, ochronne; były one skierowane głównie przeciwko burzom, częstym o tej porze roku, i ich następstwom oraz czarownicom, których aktywność nasilała się w okresie Bożego Ciała w celu przeciwdziałania ludzkiej pobożności.
Wierzono powszechnie, że zielone gałązki brzozowe z ołtarzy mają niezwykłą moc magiczną i dobroczynną. Po przejściu procesji masowo je obłamywano i zabierano z ołtarza, aby wkopać w zagony i wszystkie narożniki pola, położyć w stajni i oborze, przechować w domu za świętym obrazem przeciwko burzy, gradowi, czarom, czarownicom i złym urokom. W rogi pola wkopywano także przepisane odręcznie teksty czterech Ewangelii czytanych podczas procesji (w każdy róg inną), aby słowo Boże strzegło upraw. Zwyczaj praktykowany głównie na dworach, czasami przejmowany przez chłopów, np. w Lubelskiem. Według wierzeń ludowych czarownicę mógł rozpoznać ksiądz po niewidocznym dla innych, włożonym na głowę skopku od mleka, jeśli podczas błogosławieństwa Przenajświętszym Sakramentem spojrzał w tłum przez hostię. O czary i czarownictwo podejrzewano kobiety, które w przeddzień Bożego Ciała, w samo święto i oktawę po zachodzie słońca przychodziły do sąsiadek, aby coś pożyczyć, prosić o kubek wody itp. Uważano, że w ten czarodziejski i magiczny sposób próbują odebrać ludziom i przywłaszczyć sobie różne ich dobra.
Tagi: Boże Ciało, święto, kościół, uroczystość, procesja
Komentarze użytkowników (0)
Dodaj komentarz
Kalendarz Imprez
Najbliższe wydarzenia
10 maja - 27 września 2023
Psie spacery z trenerem psów w Wesołej
Sobota, 3 czerwca 2023
Studium dla Wesołej: spotkanie z mieszkańcami i mieszkankami
Sobota, 3 czerwca 2023
VII Rolkowisko w Wesołej - wyścigi na Rolkostradzie
Nasza ankieta
Jaką potrawę wielkanocną lubisz najbardziej?
